Wacław Potocki
Jedyny sposób zaradzenia cierpieniom polega na tym, by jak to czyni „mądra [...] kucharka”, ująć likworu „warzęchą do pobliskiego garka jest i sposób iny przez szumowiny”.
Naśladując więc postępowanie swej kuchmistrzyni, „żeby się żałość na kupie nie gniotła”, postanawia „ująć jej z kotła i rozmusnąwszy piórkiem po papierze tym, którzy
mi jej dopomogą szczerze, użyczyć” Ten ostatni przykład, choć nie z _Wojny chocimskiej _wyjęty, dosadnie charakteryzuje jeden z najważniej szych niedostatków ówczesnej poezji
szlacheckiej, wynikający ze stanu umysłów niezdolnych do ujęcia stanów duchowych i pojęć oderwanych.
To ubóstwo języka, przy wykształceniu szkolnym na łacinie opartym, wprowadziło do mowy i pisma mnogość łacińskich frazesów i cudzoziemskich wyrazów, cechującą tzw.
styl makaroniezny.
Niski stopień rozwinięcia duchowego, lenistwo myśli, podtrzymujące dotąd w naszym społeczeństwie francuszczyznę, której gotowe frazesy pokrywają nieudolność umysłową
mówiącego, były również głównym powodem posługiwania się łacińskimi zwrotami, włoskimi, francuskimi i tatarskimi nawet słowami, zamiast naginania własnej mowy i urabiania z
jej pierwiastków nowych wyrazów za przykładem pisarzów w. XVI. Choć utwory poetów w.
XVII są stosunkowo bez porównania mniej zanieczyszczone makaronizmami niż dzieła prozą pisane, mimo to nie brak ich w poematach Twardowskiego, Kochowskiego i Potockiego.
W _Wojnie chocimskiej _na każdej stronie spotykamy takie wyrazy, jak _speza, reza, impreza, fant, randewu, fuga _itp.
; obszerny słowniczek, zamieszczony przy końcu pierwszego wydania, a znacznie powiększony przy drugim, daje o tym wymowne świadectwo.
Nie tyle ubóstwo języka, ile niski stopień wykształcenia i nieznajomość dobrych wzorów są powodem rażącego nas niedołęstwa w malowaniu uczuć ludzkich. Osman np.
„z jadu puka i omdlewa”, „i naturę w sobie łomie tyran zgryzny”.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>